Jakie właściwości ma tran? Czy pomaga w odporności?

Tran jest tłuszczem pozyskiwanym z wątroby dorsza atlantyckiego lub innych ryb dorszowatych. Jest bogaty w kwasy tłuszczowe omega-3, witaminy rozpuszczalne w tłuszczach i niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Jakie tran ma właściwości i jak go dawkować?

Tran często jest mylnie utożsamiany z olejem z wątroby rekina, surowcem o mniejszej zawartości zdrowych tłuszczów. Miano „tran” jest specyficznie zarezerwowane dla tłuszczu otrzymywanego z ryb z rodziny dorszowatych, w tym dorsza atlantyckiego. W swoim składzie zawiera związki korzystne dla zdrowia takie jak:

• Kwasy tłuszczowe omega-3
• Witamina D3
• Witamina E
• Witamina A

Składniki te, przekładają się na jego dobroczynne właściwości. Grupą związków, którym w największej mierze tran zawdzięcza swoje właściwości są kwasy tłuszczowe omega-3 o aktywności przeciwzapalnej.

Czy tran ma właściwości lecznicze?

Związki zawarte w tranie korzystnie wpływają na układ krążenia, nerwowy i odpornościowy. Wśród benefitów stosowania tranu można wymienić korzystny wpływ na profil lipidowy i śródbłonek naczyniowy, obniżenie stężenia trójglicerydów we krwi, podwyższenie stężenia „dobrego” cholesterolu HDL i obniżenie ciśnienia tętniczego krwi. Ponadto, stymuluje on układ immunologiczny i poprawia funkcjonowanie mózgu, procesy uczenia się oraz zapamiętywania, a także przyczynia się do prawidłowego widzenia. Korzyści z jego spożywania mogą mieć również osoby z insulinoopornością i stwardnieniem rozsianym.

Kwasy tłuszczowe omega-3 zawarte w wątrobie z dorsza są niezbędnym elementem zbilansowanej diety. Ich niedobór może prowadzić do rozwoju niepłodności oraz nadciśnienia tętniczego. Związki te korzystnie wpływają poprzez:

• Zapobieganie miażdżycy
• Zapobieganie ostrym incydentom naczyniowym np. zawał serca, udar mózgu
• Wspomaganie odporności
• Obniżanie stężenia białka C-reaktywnego (CRP), którego poziom jest podwyższony w przebiegu infekcji i stanów zapalnych
• Element budulcowy siatkówki oka
• Niezbędne do rozwoju tkanki nerwowej
• Obniżenie ryzyka powstawania zakrzepów w naczyniach (kwasy tłuszczowe EPA i DHA)
• Poprawa stanu skóry w przebiegu AZS (atopowe zapalenie skóry)
• Obniżanie wskaźników stanu zapalnego
• Potencjalne korzyści jako uzupełnienie leczenia depresji

Czym jest tran norweski?

Tran norweski jest to produkt o wybitnie wysokiej zawartości niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych. Zawiera on niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), w tym EPA i DHA.

Tabela 1. Średnia zawartość wybranych witamin i kwasów tłuszczowych w porcji tranu norweskiego (5ml).

Substancja	Zawartość w 5 ml
Witamina D	15 µg
Witamina E	3 mg (dodatek opcjonalny)
Witamina A	250 µg
Kwasy tłuszczowe omega-3 ogółem	1200 mg
EPA (kwas eikozapentaenowy)	400 mg
DHA (kwas dokozaheksaenowy)	600 mg

Jak dawkować tran i czy są przeciwwskazania do stosowania tranu?

Większość producentów jako dawkę dla dorosłych i dzieci powyżej 3 roku życia rekomenduje 5 ml dziennie. Nie zaleca się stosowania tranu w przypadku ciężkich chorób nerek oraz podczas stosowania leków przeciwzakrzepowych. Tran stanowi źródło witaminy D3. Jest to związek rozpuszczalny w tłuszczach, którego nadmiar gromadzony jest w tkankach. Witamina D3 powstaje także w skórze pod wpływem działania promieni słonecznych. Z tego względu, nie zaleca się stosowania tranu latem, by nie doprowadzić do hiperwitaminozy – przedawkowania witaminy D. Wyjątek stanowią osoby obłożnie chore, nie wychodzące z domu, które na co dzień na słońcu nie przebywają. W ciąży nie jest on przeciwwskazany, jednak ze względu na zawartość witaminy A, powinien być stosowany z umiarem.

Jaki tran można znaleźć na rynku?

Aktualnie, w aptekach dostępna jest szeroka gama preparatów zawierających tran. Można go kupić nie tylko w formie płynnej klasycznej, ale także kapsułek czy żelków. Dostępne są następujące produkty:

• Tran naturalny w płynie
• Tran w płynie bezsmakowy/owocowy
• Kapsułki do żucia
• Kapsułki do połykania
• Tran w postaci żelek smakowych

Przypisy:
Gao, Huanqing, et al. „Fish oil supplementation and insulin sensitivity: a systematic review and meta-analysis.” Lipids in health and disease1 (2017): 1-9.
AlAmmar, Welayah Ali, et al. „Effect of omega-3 fatty acids and fish oil supplementation on multiple sclerosis: a systematic review.” Nutritional neuroscience7 (2021): 569-579.
AbuMweis, S., et al., Eicosapentaenoic acid and docosahexaenoic acid containing supplements modulate risk factors for cardiovascular disease: a meta-analysis of randomised placebo-control human clinical trials. J Hum Nutr Diet, 2018. 31(1): p. 67-84.
Barcelo-Coblijn, G., et al., Flaxseed oil and fish-oil capsule consumption alters human red blood cell n-3 fatty acid composition: a multiple-dosing trial comparing 2 sources of n-3 fatty acid. Am J Clin Nutr, 2008. 88(3): p. 801-9.
Sut, Agnieszka, et al. „Dietary intake of omega fatty acids and polyphenols and its relationship with the levels of inflammatory markers in men with chronic coronary syndrome after percutaneous coronary intervention.” Kardiologia polska2 (2019): 117-123.