Żelazo – dlaczego warto je suplementować?

Żelazo to jeden z kluczowych składników mineralnych niezbędnych dla organizmu człowieka. Jego podstawowym źródłem jest dieta, ale w niektórych przypadkach zapotrzebowanie na żelazo wzrasta i wskazana może być dodatkowa suplementacja. Przekonaj się, jakie funkcje pełni żelazo i dlaczego jest dla nas tak ważne!

Jakie funkcje pełni żelazo w organizmie?

W organizmie człowieka żelazo występuje w ilości ok. 4 do 6 g – już tak niewiele wystarczy, aby minerał ten odgrywał zasadniczą rolę w wielu niezbędnych  procesach życiowych.  Żelazo to minerał, który nie tylko korzystnie wpływa na organizm, ale jest wręcz niezbędny do jego prawidłowego rozwoju i funkcjonowania. Wymieniając jego podstawowe funkcje, należy zaznaczyć, że:

• żelazo jest głównym składnikiem hemoglobiny, odpowiada za dotlenienie wszystkich komórek organizmu;
• minerał ten jest też podstawowym elementem białka mięśniowego, które zaopatruje mięśnie w tlen niezbędny do ich pracy;
• żelazo zlokalizowane jest też w enzymach tkankowych i warunkuje ich funkcjonowanie;
• pierwiastek ten wpływa również na metabolizm cholesterolu;
• bierze udział w pracy układu immunologicznego, dlatego jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania odporności;
• żelazo wspiera także funkcjonowanie układu nerwowego, w tym mózgu;
• a także bierze udział w regulacji temperatury ciała.

Jakie mogą być skutki niedoboru żelaza? 

Niski poziom żelaza kojarzy się głównie z anemią (niedokrwistością). Faktycznie związek ten, jako główny składnik hemoglobiny odpowiada za zachowanie jej prawidłowej budowy i umożliwia pobieranie tlenu w płucach i przekazywanie go dalej do wszystkich tkanek. 

Braki żelaza, które nie są uzupełniane, skutkują anemią. Warto pamiętać, że cząsteczki hemoglobiny nie są trwałe i każda czerwona komórka krwi obumiera po ok. 3 miesiącach, po czym cząsteczki hemu ponownie uzupełniają żelazo pobierane z wątroby. Z tego powodu żelazo musi być stale dostarczane do organizmu. 

Niedobory żelaza mogą dawać następujące objawy:

• osłabienie, 
• senność,
• brak apetytu,
• zaburzenia koncentracji,
• bóle i zawroty głowy,
• przyspieszone bicie serca,
• bladość skóry,
• nadmierna suchość skóry,
• nadmierne wypadanie włosów,
• łamliwość i wklęsłość paznokci,
• skłonność do częstych infekcji. 

Objawy nadmiaru żelaza w organizmie 

Żelazo występuje w organizmie w niewielkiej ilości, jednak wystarczającej do zapewnienia mu prawidłowego funkcjonowania. Zarówno niedobór, jak i nadmiar żelaza nie jest korzystny. 

Do nadmiaru żelaza dochodzi stosunkowo rzadko. Sytuacje takie mogą wystąpić np. po częstym przetoczeniu krwi lub przy schorzeniach skutkujących nadmiernym wchłanianiem żelaza z przewodu pokarmowego. Jeśli minerału tego jest zbyt dużo, mogą wystąpić biegunki i zaparcia. Przy przewlekłych nieprawidłowościach zwiększa się także ryzyko uszkodzenia wątroby, cukrzycy, kardiomiopatii, zaburzeń hormonalnych czy stanów depresyjnych. 

Źródła żelaza w diecie – w jakich produktach jest go najwięcej?

Organizm człowieka nie wytwarza żelaza, dlatego jego podstawowym źródłem jest dieta. Związek ten w największych ilościach znajduje się w produktach, takich jak: 

• wątroba: wieprzowa, wołowa, drobiowa, cielęca;
• podroby, kiszka;
• ryby: sardynka, śledź, makrela, łosoś;
• otręby, płatki kukurydziane, kasza jaglana;
• orzechy: pistacjowe, laskowe, arachidowe;
• mleko i przetwory mleczne;
• owoce suszone: morele, rodzynki, figi, daktyle; 
• warzywa: soja, biała fasola, soczewica, buraki, natka pietruszki, szpinak. 

Kiedy wzrasta zapotrzebowanie na żelazo? 

Zapotrzebowanie na żelazo zależy od wielu czynników, takich jak np. wiek, płeć, stan fizjologiczny, czy tryb życia. Wchłanianie żelaza może też być spowolnione przez przyjmowanie niektórych leków, m.in. antybiotyków, czy preparatów zobojętniających kwas żołądkowy. 

Zwykle więcej tego minerału potrzebują kobiety, natomiast w okresie ciąży nawet trzykrotnie więcej w porównaniu do mężczyzn. Ponadto żelazo jest ważnym pierwiastkiem w okresie wzrostu płodu, dlatego zapotrzebowanie na niego wzrasta właśnie u kobiet w ciąży. 

Niedobory żelaza mogą wystąpić u osób, u których doszło do krwawienia. Mowa nie tylko o obfitym krwawieniu np. po urazie lub zabiegu operacyjnym, ale także o czasie menstruacji.

Największa ilość żelaza znajduje się w produktach mięsnych, dlatego zwiększone zapotrzebowanie na suplementację żelaza zwykle mają weganie i wegetarianie. Ponieważ żelazo zwiększa wydolność oddechową, również u sportowców wzrasta zapotrzebowanie na ten minerał. 

Więcej o pierwiastkach ważnych dla organizmu znajdziesz na stronie Vitapil. Żelazo to jeden ze składników suplementów przeznaczonych do wsparcia urody.