Kartki z życzeniami. Zanikająca tradycja świąteczna Tradycja ludowa bez granic – filmy zrealizowane w PMKL zrozumiałe dla obcokr…

Historia pocztówki, zwanej na początku odkrytym listem czy kartą korespondencyjną, sięga drugiej połowy XIX wieku. Jako pierwsza wprowadziła ją do obiegu poczta austro-węgierska, ale pomysł takiej formy kontaktu bardzo szybko stał się popularny na całym świecie. Polskie słowo pocztówka wymyślił sam Henryk Sienkiewicz. Pisarz wygrał konkurs na nawę kartki pocztowej.

Kartonowe działa sztuki

W bogatych zbiorach pocztówek PMKL jest wiele kartek bożonarodzeniowych. Najstarsze mają ponad sto lat. Przed wojną produkcją pocztówek zajmowały się znane i renomowane wydawnictwa, jak krakowski Salon Malarzy Polskich czy „Polonia”.

Wydawcy przykładali dużą wagę do ich wartości artystycznej. Reprodukowali dzieła mistrzów malarstwa, jak Tadeusz Okoń czy Ludwik Stasiak, chętnie korzystali z usług artystów specjalizujących się w grafice i sztuce użytkowej, jak pejzażysta i akwarelista Adam Setkowicz czy malarz i grafik Wacław Boratyński. Na przedwojennych pocztówkach można odnaleźć motywy sakralne i ludowe zwyczaje związane ze świętami Bożego Narodzenia.

Choinki, zimowe pejzaże, Mikołaj

W PRL-u pocztówki wydawało przede wszystkim Biuro Wydawnicze Ruch. Do końca lat 60-tych XX wieku, podobnie jak w latach międzywojennych, powszechne było korzystanie z usług malarzy i grafików. Wśród twórców kart świątecznych z kolekcji Podlaskiego Muzeum Kultury Ludowej pojawiają się takie nazwiska jak Jadwiga Iwaszkiewicz, Maria Orłowska-Gabryś czy Danuta Kosztaluk-Skowrońska.

Kartki z tego okresu są bardzo różnorodne. Oprócz przystrojonej choinki, pojawiają się na nich zimowe pejzaże, Mikołaj z workiem prezentów, czasem zwyczaje ludowe.

„Wesołych Świąt”

Pocztówki świąteczne, zarówno te przedwojenne, jak i te z okresu PRR-u, stanowią przekrój wielu technik plastycznych, od pasteli i akwareli, po drzeworyt. Czasem są to fotografie, czasem rysunki. Jeden element jest wspólny – napis „Wesołych Świąt” i oczywiście życzenia na odwrocie.

Dziś większość z nas wysyła je SMS-em albo pocztą elektroniczną, ale warto pamiętać, że zwyczaj ten rozpowszechnił się właśnie dzięki pocztówkom.

źródło i fot.: PMKL
oprac.: Anna Augustynowicz

Źródło: Wrota Podlasia