Czy adaptogeny są dla każdego?

W ostatnich latach zrobiło się bardzo głośno o adaptogenach. Wspomniane zioła nie są jednak niczym nowym. Towarzyszą lokalnym społecznościom od wieków, wspierając ich zdrowie i samopoczucie. Ich dobroczynne właściwości zostały potwierdzone kilkadziesiąt lat temu w badaniach naukowych przeprowadzonych przez botaników. Czy adaptogeny są dla każdego?

Co warto wiedzieć o adaptogenach?

Czym są adaptogeny? Pod tym terminem, który utworzyli botanicy od łacińskiego słowa adaptare (przystosowywać), kryją się nietoksyczne i nieuzależniające zioła. Wspomniane rośliny wyróżniają się tym, że pomagają człowiekowi lepiej radzić sobie w sytuacjach stresowych. Jednocześnie mogą przyczyniać się do odzyskania homeostazy, czyli stanu wewnętrznej równowagi.

Przypuszcza się, że adaptogeny wykształciły swoje unikatowe właściwości w odpowiedzi na stres fizjologiczny. Zioła, które należą do tej grupy, rosną bowiem w niezwykle niesprzyjających warunkach. Doświadczają suszy, nadmiernego zasolenia, silnego wiatru, dużego nasłonecznienia i niskiej dostępności surowców mineralnych w glebie. Wspomniane czynniki wywołują stres fizjologiczny. Obserwuje się wówczas wzrost stężenia wolnych rodników, które odbierają elektrony białkom, lipidom i kwasom nukleinowym, uszkadzając struktury komórkowe. Adaptogeny radzą sobie z tym problemem, wytwarzając silne antyoksydanty.  Przeciwutleniacze neutralizują wolne rodniki, oddając im elektrony. W rezultacie chronią komórki przed nieodwracalnym uszkodzeniem.

Początkowo adaptogeny miały poprawiać wytrzymałość organizmu robotników i żołnierzy. Podawano je m.in. kierowcom ciężarówek i pracownikom kopalń. Z czasem włączono je do diety zawodowych sportowców, którzy startowali w igrzyskach w Monachium w 1972 roku. Wielu z nich wróciło z olimpiady z upragnionym medalem. Adaptogeny spożywali też kosmonauci podczas misji okołoziemskich, aby lepiej radzić sobie ze stresem i zmęczeniem.

Adaptogeny – nieocenione wsparcie w sytuacjach stresowych

Warto zaznaczyć, że wszystkie adaptogeny pomagają lepiej radzić sobie w sytuacjach stresowych. Tych ostatnich nie brakuje w naszym życiu, ponieważ jesteśmy narażeni na natłok informacji i bodźców. Ponadto doświadczamy niepewności, która uruchamia dawne mechanizmy ewolucyjne. 

Paradoksalnie współczesny człowiek żyje w znacznie lepszych warunkach niż jego przodkowie. Ma zapewniony dach nad głową, dostęp do bieżącej wody i żywności. Gdy zachoruje, podaje mu się wysokiej jakości leki. Z drugiej strony dawny mechanizm ewolucyjny staje się niekiedy źródłem trudności. 

Nasi przodkowie doświadczali tylko krótkotrwałego stresu, po którym następowała relaksacja. Dziś często doskwiera nam przewlekłe napięcie nerwowe. Wielu z nas snuje czarne scenariusze, pod wpływem których uruchamiana jest synteza hormonów stresu. Z tego względu zaleca się suplementację ashwagandhy, aby lepiej radzić sobie z niepokojem i napięciem.

Czy adaptogeny są dla każdego?

Adaptogeny pomagają wielu osobom, ale wrażliwość na zioła stanowi kwestię osobniczą. Niektórzy odczuwają wyraźną poprawę dzięki ich suplementacji. Inni widzą tylko częściową lub nie dostrzegają jej wcale. Jeśli jakiś adaptogen na Ciebie nie działa, możesz wypróbować inny. Pamiętaj, że wszystkie pomagają lepiej radzić sobie ze stresem, ale jedne wyciszają, podczas gdy drugie dodają sił witalnych. Np. ashwagandha działa tonizująco i poleca się ją przy zaburzeniach snu. Z kolei różeniec górski zapewnia zastrzyk energii.

Adaptogeny to zioła, więc mogą uczulać niektóre osoby. Np. jeśli alergizują Cię pomidory lub papryka, uważaj na ashwagandhę, ponieważ jest z nimi spokrewniona. Należy do rodziny psiankowatych. 

Niektórzy podczas suplementacji adaptogenów skarżą się na zwiększone wydzielanie potu i zawroty głowy. To reakcja Herxa, która wiąże się z detoksykacją organizmu. Zaleca się, aby zmniejszyć dawkę przyjmowanych ziół w celu osłabienia uciążliwych dolegliwości.

Adaptogeny nie są dla każdego, gdyż nie mogą ich stosować dzieci, kobiety w ciąży i karmiące piersią. Przyjmowanie niektórych leków także wyklucza ich suplementację. Przed jej rozpoczęciem należy skonsultować się z lekarzem, aby uniknąć niepożądanych interakcji.